W Iranie w obliczu międzynarodowych sankcji i szalejącej inflacji, badanie ujawnia rosnącą popularność Bitcoina (BTC) i innych kryptowalut. Mówi się, że 25% Irańczyków korzysta z kryptowalut, aby poradzić sobie z dewaluacją swojej waluty, riala i autorytarnym reżimem. Trend ten rodzi kluczowe pytania dotyczące wpływu kryptowalut w złożonych kontekstach gospodarczych i politycznych.
Jakie są powody przyjęcia Bitcoina w Iranie?
Badanie opublikowane przez Adopt a Block bada wykorzystanie Bitcoina (BTC) w Iranie, kraju rządzonym przez autorytarny reżim i stojącym w obliczu międzynarodowych sankcji nałożonych przez Stany Zjednoczone i Unię Europejską. Badanie ujawnia rosnącą popularność kryptowalut w tym kraju, co można przypisać wielu czynnikom gospodarczym i społecznym.
Irański rial (IRR) cierpi z powodu wysokiej inflacji, wynoszącej około 40% rocznie w ciągu ostatnich 5 lat. W rezultacie waluta zdewaluowała się o 95% w ciągu ostatniej dekady.
Inflation rates in Iran since 1960
Oficjalne dane pokazują stopę bezrobocia na poziomie 7,5% w 2023 r. dla całej populacji, która wzrośnie średnio do 20,5% wśród młodych ludzi. Zgodnie z zeznaniami przedstawionymi w badaniu, wielu Irańczyków otrzymuje całość lub część wynagrodzenia w sposób nieformalny, omijając w ten sposób nadmierne opodatkowanie, które znacznie zmniejszyłoby ich siłę nabywczą, już osłabioną przez inflację.
Rząd Islamskiej Republiki Iranu określany jest jako totalitarny, stosujący represje polityczne, cenzurę informacji, łamiący prawa człowieka i ograniczający swobody polityczne.
Władza jest skoncentrowana w rękach Najwyższego Przywódcy, obecnie zajmowanego przez Alego Chamenei, który ogranicza udział w życiu politycznym i wolności jednostki. Przykładowo, represje wobec dysydentów, cenzura mediów i Internetu oraz ścisła inwigilacja życia prywatnego obywateli są na porządku dziennym.
W obliczu represji rządowych w Iranie regularnie wybuchają demonstracje, które często kończą się brutalnymi represjami ze strony władz. Uważa się, że od 1979 r. zginęło około 4000 osób, a 36 000 zostało aresztowanych.
W 2022 r. śmierć Mahsy Amini, młodej kobiety aresztowanej za noszenie hidżabu, który został uznany za nieodpowiedni, wywołała ogólnokrajowe protesty, ujawniając głębsze niezadowolenie z reżimu. Demonstracje te doprowadziły do śmierci ponad 500 osób, egzekucji 7 osób i aresztowania prawie 20 000 osób.
Pomimo tych trudności, ludność Iranu znajduje sposoby na obejście zakazów i sankcji, w tym wykorzystując Bitcoin jako alternatywę, aby uniknąć ograniczeń finansowych i uzyskać dostęp do zakazanych produktów i usług.
Jak Irańczycy korzystają z kryptowalut?
Irańczycy używają głównie 2 kryptowalut w swoim codziennym życiu: Bitcoina, zdecentralizowanej, odpornej na cenzurę sieci wymiany wartości działającej bez centralnego organu – cecha, która sprawia, że niezwykle trudno jest ją zablokować lub zakazać, oraz USDT, najbardziej kapitalizowanego stablecoina na rynku emitowanego przez amerykańską firmę Tether.
Inne łańcuchy bloków, takie jak Ethereum (ETH), oferują stosunkowo podobne funkcje odporne na cenzurę i umożliwiają wymianę stablecoinów, takich jak USDT firmy Tether.
Kryptowaluty do walki z inflacją
Badanie Adopt a Block podkreśla, że wielu Irańczyków zwraca się ku BTC i USDT przede wszystkim w celu zachowania wartości swojego majątku, w kontekście, w którym rial stracił 95% swojej wartości w ciągu 10 lat.
Bitcoin’s price against the dollar (orange) and the Iranian rial (blue)
Dolar amerykański, choć bardziej stabilny, nadal stracił 25% swojej wartości od 2014 roku. Z drugiej strony Bitcoin okazał się najlepiej radzącym sobie aktywem dekady, osiągając ostatnio rekordowy poziom ponad 25 miliardów riali, w porównaniu do 19,5 miliarda w listopadzie 2021 r., kiedy Bitcoin osiągnął szczyt na poziomie 69 000 USD.
Aby ominąć rządową cenzurę
Korzystanie z Bitcoina i USDT pozwala Irańczykom ominąć cenzurę rządową, oferując im sposoby na ominięcie zakazów krajowych, jednocześnie ułatwiając im dokonywanie płatności międzynarodowych.
Dzięki tym kryptowalutom można dyskretnie kupować wiele produktów i usług, głównie ze względu na rządowy zakaz dotyczący tych produktów.
Obywatel Iranu, cytowany w badaniu, wyjaśnia znaczenie Bitcoina dla niego:
„Jesteśmy bardzo dumni z Bitcoina.
Nie mamy nawet dostępu do globalnego systemu finansowego, a wiele codziennych czynności, które młodzi ludzie w bogatych krajach uważają za oczywiste, jest dla nas niedostępnych. Na przykład nasz dostęp do Spotify jest ograniczony. Wielu może uznać to za zabawne, ale walczymy z dwoma wrogami: wrogiem wewnętrznym, który nałożył na nas wiele ograniczeń i pozbawił nas wolności, oraz wrogiem zewnętrznym, którego sankcje bezpośrednio wpłynęły na życie zwykłych ludzi. […] „
Kontynuuje:
Może trudno w to uwierzyć, ale dostęp do wolnego Internetu stał się dla nas głównym celem. […] Kluczową kwestią jest to, że kryptowaluty w Iranie są wykorzystywane głównie do przechowywania wartości. Ludzie w Iranie często ustawiają się w kolejkach, aby kupić dolary w gotówce, których obecnie brakuje.”
Jakie są bariery dla adopcji Bitcoina w Iranie?
Badanie dzieli się również doświadczeniem przeprowadzonym przez Irańczyka na temat barier w adopcji Bitcoina w Iranie.
Zgodnie z tym doświadczeniem, dostęp do istotnych informacji na temat Bitcoin nie jest szczególnie trudny, chociaż biegła znajomość języka angielskiego jest zaletą. Istnieje wiele treści w sieciach społecznościowych, w szczególności na YouTube i Telegramie, które popularyzują Bitcoin i wyjaśniają, jak na przykład utworzyć, zabezpieczyć i używać portfela Bitcoin lub Lightning.
Jednak ryzyko przedłużających się przerw w dostawie prądu lub Internetu jest podkreślane jako potencjalny problem. Ryzyko to dotyczy wszystkich, ale w szczególności Irańczyków. W różnych miejscach na świecie autorytarne rządy uciekały się do tego typu praktyk podczas buntów, co może mieć miejsce również w Iranie.
Co więcej, pomimo korupcji irańskiego systemu bankowego, ludność zachowuje pewien stopień zaufania do bezpieczeństwa gotówki w porównaniu z pieniędzmi cyfrowymi. Większość Irańczyków wierzy, że waluty krajowe, z wyjątkiem riala, są zabezpieczone złotem, podczas gdy w rzeczywistości żadna waluta fiducjarna nie była zabezpieczona złotem od zakończenia systemu Bretton Woods w latach 70-tych.
Inne wyzwania stojące przed tym obywatelem Iranu obejmują atrakcyjność bardziej ryzykownych kryptowalut dla mieszkańców, preferowanie przechowywania aktywów na scentralizowanych platformach wymiany (CEX) oraz ogólny brak zainteresowania nauką korzystania z Bitcoina jako nowej technologii monetarnej.
Jedna czwarta Irańczyków posiada kryptowaluty
Autor badania, w obliczu trudności z uzyskaniem dokładnego obrazu rzeczywistości z zeznań, kontynuuje swoje badania w oparciu o raport opublikowany przez irańską gazetę ArzDigital, zatytułowany „The Cryptocurrency Space in Iran – 1402”.
Raport ujawnia, że w 2023 r. 25% Irańczyków posiadało kryptowaluty, a 29% stwierdziło, że posiadało je w przeszłości.
Wśród Irańczyków posiadających kryptowaluty:
- 38,10% nie zainwestowało na żadnym innym rynku;
- 53% było stratnych na listopad 2023 r;
- 61% zainwestowało przed 2021 r;
- 82,10% inwestuje, aby walczyć z inflacją;
- 21,90% korzysta ze zdecentralizowanego finansowania (DeFi);
- 9,60% używa kryptowalut do przesyłania lub otrzymywania pieniędzy z zagranicy;
- 7.70% używa kryptowalut do zakupu towarów lub usług;
- 76,6% uważa, że sankcje międzynarodowe stanowią barierę w dostępie do kryptowalut;
- 57,20% uważa, że ograniczenia w dostępie do Internetu są przeszkodą.
Bitcoin jest najpopularniejszą kryptowalutą w irańskich portfelach, a za nim plasują się Dogecoin (DOGE) i Shiba Inu (SHIB). Ethereum (ETH) znajduje się jednak dopiero na 5. miejscu, za Cardano (ADA).
Należy również zauważyć, że w ostatnich latach powstało wiele lokalnych platform wymiany kryptowalut. 84,10% ankietowanych inwestorów stwierdziło, że korzysta z nich, ponieważ oferują one przewagę w postaci możliwości płacenia bezpośrednio w rialach, a 34,70% preferuje je, ponieważ aplikacje są w języku perskim, najczęściej używanym języku w Iranie, co podkreśla znaczenie posiadania dokumentacji sporządzonej w lokalnym języku.
Jednak 52,70% tych użytkowników uważa, że opłaty za wypłatę są zbyt wysokie. Jedna z osób, z którymi przeprowadzono wywiady w raporcie Adopt a Block, wspomniała o optymalizacji w celu obejścia tych opłat, wykonując „atomową wymianę” za pośrednictwem Boltz, wypłacając BTC za pośrednictwem Lightning Network przed otrzymaniem ich w łańcuchu. Operacja ta pozwoliłaby zaoszczędzić około 90% opłat zwykle płaconych platformom.
Irański rząd wprowadził środki regulacyjne dotyczące kryptowalut, w szczególności wymagając licencji na wydobywanie Bitcoinów w celu lepszego zarządzania zużyciem energii.
Ponadto transakcje na platformach wymiany są ograniczone i muszą być zarejestrowane w banku centralnym, aby uzyskać zezwolenie na prowadzenie działalności. Obecnie zyski kapitałowe osiągnięte w kryptowalutach nie są opodatkowane, ponieważ odrzucono kilka propozycji opodatkowania.
W związku z tym 65% Irańczyków postrzega regulacje dotyczące kryptowalut jako umiarkowane.
Bitcoin to coś więcej niż aktywo spekulacyjne
Dla Irańczyków Bitcoin jest czymś więcej niż aktywem spekulacyjnym; ucieleśnia on formę wolności od ograniczeń rządowych.
Jego rosnąca popularność w Iranie jest obiecująca i może odegrać kluczową rolę w gospodarce tego kraju. Pozostają jednak wyzwania, takie jak zmienność ceny Bitcoina i potrzeba edukowania użytkowników, jak korzystać z niego w najlepszych warunkach, szczególnie z punktu widzenia bezpieczeństwa.
Ponadto wysokie koszty transakcji często zachęcają użytkowników do korzystania z bardziej scentralizowanych rozwiązań, takich jak giełdy lub portfele powiernicze. Alternatywy są opracowywane i powinny poprawić te niedociągnięcia w przyszłości.
Iran przechodzi znaczące zmiany gospodarcze, zwłaszcza poprzez integrację z BRICS i sojusz gospodarczy z Rosją, co może złagodzić zachodnie ograniczenia i poprawić jakość życia ludności.
Co więcej, przyjęcie Bitcoina może zachęcić do pojawienia się równoległej gospodarki, uwalniając ludność od międzynarodowych ograniczeń.
